Bir Yönetici genel anlamda kendisini zayıf gösterecek davranışlardan kaçınır. Yöneticinin Mütevazi olması, zayıflık olarak algılanır. Doğrusu ise Mütevazi bir davranış erdem ve modern liderliğin önemli bir unsurudur ve kolaylıkla öğrenilebilinir.

Mütevazilik dediğimizde bu alanda uzman olan Bradley Owens, David Hekman ve Amy Ou çalışmalarında aşağıdaki dört unsur ile özetlemiştir.

  • Kendi gücünü ve zayıf yönlerinizi tanıyın.
  • Başkalarının yaptıklarını takdir edin.
  • Her zaman öğrenmeye ve açık olmaya istekli olun.
  • Bütünün sadece küçük bir parçası olduğunuzu algılayın.

Yönetim öncüsü Jim Collins, “En İyiye Giden Yol” adlı kitabında mütevaziliği gerekli bir liderlik becerisi olarak tanımlar ve odakta bir değişimden bahseder yani benlikten uzaklaşıp başkalarına doğru ilerlemek gerektiğini ifade eder. Bugün mütevazilik, orantı duygusu, kendini tanıma ve istikrarlı benlik saygısı ile ilişkilidir. Özetle: Mütevazilik, kendinizi ve başkalarını başarılı bir şekilde yönetmek için nefsinizi bir kenara koymak anlamına gelir.

Mütevazilik, 1970 yılında Robert K. Greenleaf tarafından kurulan “Servant Leadership (Hizmetkar Liderlik)” liderlik felsefesi ile bir tutulamaz. Hizmetkar Liderlik uzmanı Kent Keith, bu yaklaşımın odak noktasını şu şekilde tanımlıyor: “Hizmetkar bir lider insanları sever ve onlara yardım etmek ister. Bu nedenle hizmetkar bir liderin görevi, başkalarının ihtiyaçlarını tanımak ve onlara yardım etmeye çalışmaktır.” Mütevazi davranış sergilemek sadece çalışanlara değil, şirkete, topluma ve kişinin kendi hayatına da etki eder.

Dinimizde mütevazilik, Tevâzu olarak ifade edilir ve Kur’ân-ı Kerîm’de Allah’ın iyi kullarından söz eden bir âyette “Onlar yeryüzünde tevazu içinde yürürler” (el-Furkan 25/63) olarak buyurulmuştur. Tevâzu sahibi insana mütevâzı denir. Tevâzû; alçak gönüllü olmak, Hak karşısında hiçliğinin idrâkine erebilmektir. İnsan kendisinde bulunan ilim, mevkî ve mal gibi her hangi bir nîmet sebebiyle, bunlardan mahrum olanlara karşı üstünlük iddiâ ederek maddî-mânevî haksızlık yapmamaktır.

Yöneticinin Mütevazi olmasının getirisi nedir?

Mütevazilik, çalışanlara daha fazla psikolojik güvenlik ve yetkilendirme, yani ölçülebilir şekilde artan performans, daha fazla bağlılık ve yeni fikirler ile yansıtılan sorumluluk aktarımı sağlar.

Şirketler, doğası gereği çok yönlü olan, yani eski ve yeni işlere eşit derecede adanmış, ölçülebilir derecede daha iyi stratejilerden yararlanır. Mütevazilik, şirketlerin kendi stratejilerini abartmamalarına ve rekabeti küçümsememelerine yardımcı olur. Uzun vadede, yatırımcılar mütevazi kurullara sahip şirketler hakkında daha olumlu düşünürler. Ek olarak, mütevazı liderler bir işbirliği kültürü oluşturur ve hataların ele alınmasını geliştirir.

Son olarak, mütevazilik yöneticinin kendisi için de geçerlidir. Mütevazi davranırsa, çalışanlar, müşteriler ve kendi yöneticileri arasında daha yüksek bir itibara sahiptir. Orduda bile, kıdemli subaylar, bencil bir subaydan daha mütevazı bir subayı terfi ettirmeye daha isteklidir. CEO’ların  bazıları bana özellikle mütevaziliği için seçildiklerini söyledi. Bu erdeme sahip liderlerin öğrenmeye daha istekli, daha empatik, daha yaratıcı ve stresle baş etmede daha iyi olduklarını gösteriyor.

Ancak mütevaziliğin de bir sınırı vardır: Mütevazi bir lider başkalarına güçlü veya yetkin görünmüyorsa, alçakgönüllülüğünün pek olumlu etkisi olmaz. Bununla birlikte, mütevaziliğin genellikle yeterlilikle el ele gittiği gösterilmiştir. Sadece gerçekten yetenekli ve güçlü insanlar mütevazilik gösterebilir.

Mütevaziliği öğrenmek

Mütevazilik bir liderlik tarzı değil, öğrenilebilen bir erdemdir. Sonuç olarak, onlara hakim olanlar, mevcut duruma uygun herhangi bir liderlik tarzını bilinçli ve alçak gönüllülükle uygulayabilirler.

1. Güçlü ve zayıf yönlerinin farkına varın

Koçlar, güçlü ve zayıf yönleriniz hakkında yardımcı ipuçları sağlayabilir. Eski Google CEO’su Eric Schmidt’in açıkladığı gibi, “Her ünlü sporcunun, her ünlü aktörün bir koçu vardır, ne yaptığını izleyebilen ve ‘Gerçekten istediğin bu mu?’ diye sorabilen biri…

Güçlü yönlerinizi belirlemek ve zayıf yönlerinizi göstermeyi öğrenmelisiniz. Bunu şu şekilde tanımlıyabiliriz: Egonuza değil, büyük resme hizmet edilmelidir. Sonuçta, çalışanlar yalnızca net yönergeler istediklerini vurgulamakla kalmaz, aynı zamanda yöneticilerin hataları kabul edip onlar için sorumluluk aldıklarını da vurgular. Bu davranış sizin için (henüz) mümkün değilse, ne yapacağınızı bilmiyorsanız en azından başkalarından tavsiye isteyin. Çünkü tavsiye isteyenlerin yetkin kabul edildiği ve sorulan kişinin onlar tarafından tanındığını hissettiği gösterilmiştir.

 Bu nedenle, bir şeyi ne ve nasıl söylediğiniz konusunda her zaman dikkatlice düşünmek zorunda mısınız? Evet, çünkü bir yönetici olarak söylemediğiniz şeylerde bile her zaman iletişim kurarsınız. Yöneticilik rolünde her zaman bilinçli hareket etmelisiniz.

Alçakgönüllülük, kendinizi ve başkalarını başarılı bir şekilde yönetmek için kendi egonuzu bir kenara koymaktır.

2. Karşınızdaki kişiyi takdir ettiğinizi açıkça belirtin.

Minnettarlığınızı ifade ederken, yarı güvenilir iltifatlar yerine mümkün olduğunca açık ve net olmalısınız. Başkalarına saygılı davranmayı kendilerine hedef koyanlar, sadece kendi çalışanlarına kalmamalı. Meslektaşlar ve üstler de olumlu geribildirim için minnettardır. Samimi övgü asla yalakalık anlamına gelmez.

 Hepimiz başarılı tamamlanan bir işte rolümüzü abartma eğilimindeyiz. Bu nedenle yöneticilerin, çalışanlarının neler başardığını çoğu zaman fark etmemeleri şaşırtıcı değildir. Bundan kaçınmak için, hangi fikirlerin ve uygulamaların başkalarından geldiğini ve işinize nasıl katkıda bulunduğunu düzenli olarak not almalısınız ve uygun ortamlarda, yeri geldiğinde ifade etmelisiniz.

3. Açıklığınızı ve öğrenmeye karşı tutumunuzu kontrol edin

Bir yöneticinin ihtiyaç duyduğu her şey öğrenilebilir. Bu, duygusal zeka veya iyi konuşma becerileri kadar karizma için de geçerlidir. Narsistler bile empatiyi uygulayabilir ve içselleştirilir. Bu nedenle, aşırı katı zihniyetleri nerede geliştirmiş olabileceğinizi kontrol edin ve çözmeye çalışın. Özellikle çalışanlarınız yada temasda bulunduğunuz diğer insanlar ile ilgili kalıplaşmış düşüncelere düşmemeye dikkat edin.

Özet

Mütevaziliğin tüm unsurlarıyla yoğun bir şekilde ilgilenmek kulağa karmaşık gelebilir. Ancak, alçak gönüllü olmayı, güçlü ve zayıf yönlerinizin farkında olmayı, başkalarını tanımayı, öğrenmeye açık ve istekli olmayı ve kendinizi daha büyük bir bütünün parçası olarak görmeyi başarırsanız, sadece çalışanlarınız ve şirketiniz değil, siz de faydalanacaksınız. Alçakgönüllülük, her şeyi bilmenin yükünü omuzlarınızdan alır. Motive olmuş çalışanlarınızın yardımıyla gerçekten istediğinizi elde etmenizi sağlar.