Dijital dönüşüm sürecide liderlik anlayışı da değişime uğradı. ‘Agil’ (çevik) felsefesinde çalışan ekipler, hiyrarşi yapılarda çalışan liderlerleri kabul etmeyerek yavaş yavaş ortadan kalkmasını sağlıyorlar. Bu değişim sürecinde boşalan yerlere yeni tip liderler ile doldurulması gerekiyor. Bu yazımda liderlik şekillerinden biri olan ‘Sevant Leadership’ yani ‘Hizmet eden Lider‘ ile çalışanların ihtiyaçlarını karşılıyarak nasıl daha etkin bir lider olabileceğinizi paylaşmak istiyorum.
Fihrist
Hizmetkâr Liderlik ne anlama gelir?
Hizmetkâr Liderlik, Robert Greenleaf (1904-1990) tarafından liderlik araştırmasında yerleşik bir yaklaşım olan bir liderlik felsefesidir. Liderlerin çalışmalarını rehberliğe bir hizmet olarak tanımlar ve böylece baskın liderliğin aksine rehberlik yapar. Ancak, yöneticilerin ve liderlerin tüm kararları vermesi beklenen hiyerarşik, otokratik kültürlerde hizmetkâr liderlik sorunludur. Bu yapıda hizmetkar liderler saygı kazanmak için çok mücadele etmelidirler.
- Hizmetkâr lider ekip üyelerine hislerine değil, ihtiyaçlarına odaklanması gerektiğini untumayın!
- Hizmetkâr lider gerektiğinde hoşa gitmeyen kararlar vermekten veya ekip üyelerine olumsuz geri bildirim vermekten kaçınmamalı!
- Hizmetkâr lider yapıacak işin ilham verici bir vizyonunu geliştiren ve bunu hayata geçirirken motive eden, uygulamasını yöneten ve her zamankinden daha güçlü bir takım inşa eden ‘Dönüşümsel Liderlik’ gibi stillerle birlikte kullanır.
Hizmetkâr Liderin özellikleri nelerdir?
Robert K. Greenleaf’ın Hizmetkâr Liderlik Merkezi’nin eski başkanı olan Larry C. Spears’a göre, bunlar hizmetkâr liderlerin en önemli 10 özelliği:
- Dinleme
- Empati
- Fiziksel & Zihinsel sağlık
- Öz farkındalık
- İkna
- Kavramsallaştırma
- Öngörü
- Yöneticilik
- İnsanların büyümesini sağlamak
- Topluluk oluşturma
Uzun vadede insanların ihtiyaçlarını belirlemek istiyorsanız, yukardaki belirlenen özellik ve becerilerinizi geliştirmeniz gerekmektedir. Bunu nasıl yapabileceğinize bir bakalım…
1. Dinleme
Karşındakini dikkatle dinlemek ve söylediklerini anlamak için derin bir bağlılık gösterdiğinizde, insanlara daha iyi hizmet edeceksiniz. Dinleme becerilerinizi geliştirmek için, insanlara tüm dikkatinizi verin, beden dillerini fark edin, konuşmayı bitirmeden önce onları kesintiye uğratmayın ve ne söylediğine dair geri bildirim verin.
2. Empati
Hizmetkâr liderler, diğer insanların niyetlerini ve bakış açılarını anlamaya çalışırlar. Kendi bakış açınızı geçici olarak bir kenara bırakarak, karşindaki bireyin bakış açılarına değer vererek ve akıllıca yaklaşarak daha empatik olabilirsiniz.
3. Fiziksel & Zihinsel sağlık
Bu özellik, insanların duygusal sağlığı ve “bütünlüğü” ile ilgilidir ve onları hem fiziksel hem de zihinsel olarak desteklemeyi içerir. Öncelikle, ekibinizin işlerini etkili bir şekilde yapmaları için ihtiyaç duydukları bilgi, destek kaynaklara ve sağlıklı bir işyerine sahip olduklarından emin olun. Daha sonra onların mutlu olmalarına ve rollerine katılmalarına yardımcı olacak adımlar atın.
4. Öz farkındalık
Öz-farkındalık, kendinize bakma, duygularınız ve davranışlarınız hakkında derinlemesine düşünerek çevrenizdeki insanları nasıl etkilediğini ve değerlerinizle nasıl uyum sağladığını fark etmektir. Güçlü ve zayıf yanlarınızı öğrenerek ve diğer insanların onlarla ilgili geribildirim alarak daha bilinçli hale gelebilirsiniz. Ayrıca, duygularınızı yönetmeyi öğrenerek davranışlarınızın ve davranışlarınızın başkalarını nasıl etkileyebileceğini düşünün.
5. İkna etmek
Hizmetkâr liderler, insanları harekete geçmeye teşvik etmek için yetkilerinden ziyade ikna kabiliyetlerini kullanırlar. Aynı zamanda gruplar halinde fikir birliği oluşturmayı hedefler, böylece herkes kararları desteklemesini sağlar. Hizmetkâr liderler ekibi içinde bireysel ilişkilere zarar vermeden başkalarından faydalanmaksızın kullanabileceği birçok ikna araç ve modeller mevduttur. Aynı zamanda uzmanlığınızı da inşa etmelisiniz – insanlar sizi bir uzman olarak algıladıklarında, onları ikna etmek veya onlara ilham vermek istediğinizde sizi dinleme olasılıkları daha yüksektir.
6. Kavramsallaştırma
Bu özellik, “harika rüyaları hayal etme” yeteneğinizle ilgilidir, böylece günlük gerçeklerin ötesinde daha büyük resme bakarsınız. Şirketinizde kıdemli bir lider iseniz, güçlü bir organizasyon stratejisi ile çalışın ve geliştirin. Ardından, hangi seviyede olursanız olun, ekibiniz için misyon ve vizyon ifadeleri oluşturun ve insanların rollerinin ekibinizin ve kuruluşunuzun uzun vadeli hedefleriyle nasıl bağlantılı olduğunu açık bir şekilde belirtin. Ayrıca, daha uzak hedeflerinize ulaşmak için dikkatinizi dağılmadan, uzun vadeli odaklanın.
7. Öngörü
Öngörü, geçmiş deneyimlerden öğrenerek, şimdi olanları tanımlayarak ve kararlarınızın sonuçlarını anlayarak gelecekte neler olabileceğini tahmin edebileceğiniz zamandır. Senaryo Analizi, geleceğin nasıl olabileceğini anlamanıza yardımcı olurken, mevcut durumunuzu ve ortamınızı düşünmek için SWOT Analizi ve PEST Analizi gibi araçları kullanabilirsiniz. Bir karar verirken, deneyimden öğrenmek ve tüm açıları dikkate aldığınızdan emin olmak için ORAPAPA kontrol listesini kullanın. Ayrıca, sezginize güvenmeyi öğrenin – içgüdüleriniz size bir şeylerin yanlış olduğunu söylüyorsa, dinleyin!
8. Yöneticilik
Yöneticilik, ekibinizin eylemleri ve performansı için sorumluluk almak ve ekip üyelerinin organizasyonunuzda oynadıkları rolden sorumlu olmakla ilgilidir. Resmi bir lider olsanız da olmasanız da, şirketinizde gerçekleşen şeylerden sorumlu olursunuz. Kendi değerleriniz hakkında düşünmek için zaman ayırın, aynı zamanda organizasyonunuzunkileri de düşünün. Ayrıca, başkalarında görmek istediğiniz değerleri ve davranışları göstererek örneklerle liderlik edin ve insanlarla aynı hizada olmayan bir şekilde hareket ettiklerinde onlara karşı durma güvenine sahip olun.
9. İnsanların büyümesini sağlamak
Hizmetkâr liderler, takımlarındaki herkesin kişisel ve profesyonel gelişimine kendini adamışlardır.
İnsanlarınızı geliştirmek için, gelişim ihtiyaçlarını anlamak ve onlara işlerini etkili bir şekilde yapmak için ihtiyaç duydukları becerileri vermek için ‘Eğitim İhtiyaçları Değerlendirme’ metodunu kullanın. Ayrıca, kişisel hedeflerinin neler olduğunu öğrenin ve bunları elde etmelerine yardımcı olacak projelere veya ek sorumluluklara sahip olup olmadığınızı görün.
10. Topluluk oluşturma
Son özellik olarak, kuruluşunuzda bir topluluk duygusu oluşturmakla ilgilidir.
İnsanların şirket genelinde birbirleriyle etkileşim kurmalarına olanak tanıyarak bunu yapabilirsiniz. Örneğin, takım öğle yemeği gibi sosyal etkinlikleri organize edebilir, çalışma masanızı insanları masalarından uzakta gayri resmi olarak sohbet etmeye teşvik edebilir ve toplantıların ilk birkaç dakikasını işle ilgili olmayan konuşmalara ayırabilirsiniz. İnsanları çalışmalarından sorumlu tutmaya teşvik edin ve onlara organizasyonun başarısına ve genel hedeflerine nasıl katkıda bulunduğunu hatırlatın.
Yukardaki belirtilen 10 noktada kendinizi geliştirirseniz, yaptığınız çalışmalarda daha başarılı olacaksınız. Bu yöntem tabiki her kapıyı açan bir anahtar değildir. Belirtildiği gibi kurum / sirketiniz belirli bir altyapıya sahip olmalıdır. Hizmetkâr liderler yukardan aşağıya yansımaz (Top Down) daha çok tabandan ihtiyaç olarak yukarıya yansır (Buttom Up)!
Kaynak
From “Character and Servant Leadership: 10 Characteristics of Effective, Caring Leaders” by Larry C. Spears, published in “The Journal of Virtues and Leadership,” Vol. 1, Issue 1. Reproduced with permission.